Taş evler yüzlerce yıldır dünyanın hemen her coğrafyasında yapılagelmiş çok yaygın bir yapı türüdür. Taş ev yapım teknikleri bölgelere göre kendi içlerinde pek çok farklı özellik gösteriyor olsalar da son derece dayanıklı, güçlü ve sağlıklı yapılar olmaları taş evlerin özellikleri arasında öne çıkar. Anadolu’nun pek çok bölgesinde de taş evler oldukça eski tarihlerden bu yana yapılagelmektedir. Ancak betonarme yapıların inşaat sektöründe ezici bir ağırlık kazandığı son 50 yıldır, başka pek çok yapı türü gibi taş evler de büyük bir ihmale maruz kaldılar maalesef. Yalnızca çok sınırlı amaçlarla ve belli başlı bölgelerde taş yapıların inşa edildiği bu uzun süreç bugünlerde bir sona yaklaştı. Bir başka doğayla uyumlu ev türü olan ahşap ve kütük evler gibi taş evler de son dönemde giderek artan bir ilgi uyandırıyor. Bu ilgi de doğallığında giderek daha fazla firmanın ve uzmanın konuya yönelmesini ve taş evlerin artan bir tempoyla yaygınlaşmasını sağlıyor. Bu yazımızda taş evler hakkında merak edilen konuları ele aldık ve özellikle bir taş ev sahibi olmak isteyenler için rehber niteliği taşıyacak bir derleme hazırladık.
Taş ev hakkında temel bilgiler & taş ev yapım teknikleri
İsminden de herkesçe kolaylıkla anlaşılabildiği üzere ana malzemesi taş olan konutlara taş ev adı verilir. Ancak bu genel tanım, taş evlerin kendi içindeki zengin alternatif ve çeşitlerini yansıtmaktan uzaktır. Taş evlerin özellikleri düşünüldüğünde, taş evler en genel anlamda kesme taşlar ve kırma (ya da doğal) taşlar kullanılarak yapılan evler olarak ikiye ayırabiliriz. Kesme taşlar büyük üreticilerden hazır satın alınabildiği gibi halen usta ellerde inşaat sahasında işlenerek yapıldığı örnekler de mevcuttur. Kesme taş evler bugün halen Nevşehir, Mardin, Diyarbakır gibi bölgelerde kullanılmakta ve sayıları azalmak birlikte yenileri de yapılmaktadır.
Kırma (doğal) taş evler
Peki taş ev nasıl yapılır? Bugün pek çoğumuzun taş ev olarak bildiği ve kafamızda ilk canlanan resimdeki evler daha ziyade kırma taş evlerdir. Büyük taş parçalarının inşa sahasında kısmi olarak yontulması ile doğal halleriyle kullanılan bu taş ev modeli, yalnızca ülkemizde değil dünyanın pek çok farklı yerinde halen oldukça yaygın durumdadır. Bu tür taş evler de kendi içinde farklı tekniklerle yapılabilmektedir. Örneğin Anadolu’da yüz yıllar boyu kerpiç benzeri basit bir harç kullanılarak ve herhangi bir taşıyıcı sistemi olmayan yığma taş evler olduğu gibi, betonarme evlerden neredeyse tek farkları duvar malzemesi olarak taş kullanılması olan büyük ölçüde endüstriyel malzemelere bel bağlayan taş evler de mevcuttur. Bugün bu ikinci türün çok daha yaygın olduğunu belirtmeye gerek yok sanıyoruz.
Karma modeller ve alternatif teknikler
Taş evlerin kesme ve kırma taşla yapılanlar dışında çeşitli karma veya başka alternatif örnekleri de vardır. Yani aslında taş ve nasıl yapılır? sorusunun tek bir cevabı yok. Örneğin Foça’ya özgü taş evler, bu iki tekniği kaynaşmasıyla oluşturulan son derece karakteristik ve özel mimari örneklerdir. Çeşme Alaçatı bölgesinde de buna benzer teknikle yapılmakta olan taş evler mevcuttur. Bizim coğrafyamızda bahçe duvarı haricinde pek kullanılmayan kuru duvar, yani harçsız taş duvar tekniğiyle yapılan son derece güzel evlere de İskoçya başta olmak üzere farklı ülkelerde rastlanmaktadır. Dere yataklarından temin edilen büyük çakıl taşlarıyla örülen duvarların kullanıldığı taş evler de Amerika kıtasının çeşitli bölgelerinde yaygındır. Taş ev türlerini binlerce sayfalık bir kitap halinde uzatsak bile saymakla bitmez, ama ilk akla gelenlerin bunlar olduğunu söylemek de yanlış olmaz.
(Eğer sizin de aklınızda taş işçiliği ile ilgili bir projeniz varsa farklı yöntemlerle harika taş döşemelere imza atan profesyonel ekibimiz ile iletişime geçiniz.)
Taş evlerin diğer yapı türlerinden farkı ne?
Öncelikle aslına uygun ve geleneksel tekniklerle uyumlu bir taş ev, mümkün olduğunca az endüstriyel malzeme kullanılarak yapılır ve doğayla uyumlu bir yapı türüdür. Mesela hemen hiç beton kullanmadan bir taş ev yapmak mümkündür. Bir başka önemli özellikleri de bir konutun gerektirdiğinin çok üzerinde bir sağlamlığa sahip olmalarıdır. Yeri doğru seçilmiş ve sağlıklı inşa edilmiş bir taş ev, hemen her türden doğal afete dayanıklıdır demek yanlış olmaz. Ayrıca yalıtım değerleri de oldukça tatmin edici düzeydedir.
Taş evlerin özellikleri
Tüm bunlar taş evlerin önemli avantajlarıdır. Ama aslında taş evlerin en önemli özellikleri son derece estetik yapılar olmalarıdır. Usulünce yapılmış bir taş ev, her duvarı, her penceresi, her köşesi ile bir seyir zevkidir. Çok uzun vadede bile çok az bir bakım gerektiren ve sıradan betonarme evlere göre bakım maliyetleri ihmal edilecek kadar düşük olan taş evler, herhangi bir sıva, boya, renk veya desen olmadan doğanın güzelliğini size sunarlar. Özellikle oturma odaları gibi sosyal iç mekanlarda eşsiz bir estetik ortaya koyan iç duvarları vazgeçilmezdir.
Taş evlerin maliyetleri
Taş evlerin çok pahalıya mal olduğu fikri pek çok kişi tarafından kabul görüyor olsa da aslında pek doğru değil. Metrekaresi 1000 TL’den başlayan fiyatlarla anahtar teslimi bir taş ev yaptırmak mümkün. Bununla birlikte taş evlerin de betonarme evlerle aynı yapı denetimlerine tabi olduğunu ve izin, ruhsat vs. gibi masraf kalemlerinin de olduğunu unutmamak gerekiyor. Ancak bunları dışarıda bırakacak olursak betonarme ev yaptırmaya yakın bir bütçeyle bir taş ev sahibi olunabilir. Türkiye’nin hemen her yerinde biraz araştırmayla ulaşılabilen yerel ustaları bulup kendi evinizi kendiniz yaparsanız maliyet daha da aşağı çekilebilir. Öte yandan taş evlerin uzun vadede her halükarda betonarme evlerden ucuza geldiğini de belirtelim. Çünkü daha önce de söylediğimiz gibi taş evler gerek içeride gerekse dış cephesinde neredeyse hiç bakım gerektirmezler. Isınma ve soğutma ihtiyacında sağlayacağı enerji tasarrufu da dahil edildiğinde, uzun vadeli maliyet avantajı daha iyi ortaya çıkmaktadır.
Kaynak : Homify